Fizyczne środki bezpieczeństwa w obiektach wojskowych - od kontrolowanych punktów dostępu po systemy nadzoru

Bezpieczeństwo obiektów wojskowych stanowi jeden z fundamentalnych aspektów funkcjonowania sił zbrojnych każdego państwa. Kompleksowa ochrona infrastruktury militarnej wymaga zastosowania wielowarstwowych systemów zabezpieczeń, które skutecznie chronią przed nieautoryzowanym dostępem, sabotażem, działalnością obcych służb specjalnych czy zamachami terrorystycznymi. Współczesne podejście do ochrony obiektów wojskowych opiera się na integracji zaawansowanych rozwiązań technologicznych z tradycyjnymi metodami ochrony fizycznej, tworząc spójny i efektywny system bezpieczeństwa.

Fundamenty bezpieczeństwa fizycznego obiektów wojskowych

Bezpieczeństwo fizyczne w obiektach wojskowych to kompleksowy system środków i procedur, których głównym celem jest ochrona infrastruktury, sprzętu, personelu oraz informacji niejawnych przed różnorodnymi zagrożeniami. System ten musi być zaprojektowany w sposób umożliwiający natychmiastową reakcję na potencjalne zagrożenia, a jednocześnie zapewniać sprawne funkcjonowanie jednostki wojskowej.

Cele i zadania systemów bezpieczeństwa fizycznego

Podstawowym celem systemów bezpieczeństwa fizycznego w obiektach wojskowych jest zapewnienie kontrolowanego dostępu do stref chronionych oraz ochrona mienia wojskowego o szczególnym znaczeniu. Systemy te muszą być gotowe do działania w różnych warunkach, włącznie z sytuacjami kryzysowymi i alarmowymi. Kluczowym zadaniem jest wykrywanie i zapobieganie nieautoryzowanemu dostępowi do obiektów wojskowych już na etapie próby przekroczenia ich granic.

Systemy bezpieczeństwa fizycznego w obiektach wojskowych mają za zadanie chronić przed:

działalnością obcych służb specjalnych,
zamachami terrorystycznymi i sabotażem,
kradzieżą lub zniszczeniem materiałów i sprzętu wojskowego,
nieuprawnionym dostępem do pomieszczeń z informacjami niejawnymi,
dostępem do informacji o wyższej klauzuli tajności przez osoby nieposiadające odpowiednich uprawnień.

Podstawy prawne i regulacyjne

Ochrona fizyczna obiektów wojskowych jest regulowana przez szereg aktów prawnych i rozporządzeń. W Polsce kluczowym dokumentem jest Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej dotyczące ochrony przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne terenów jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej. Dokumenty te określają standardy bezpieczeństwa, wymagania dotyczące personelu ochrony oraz procedury postępowania w sytuacjach zagrożenia.

Strefy ochrony w obiektach wojskowych

Efektywna ochrona obiektów wojskowych wymaga odpowiedniego podziału przestrzeni na strefy o różnym poziomie dostępu i zabezpieczeń. Podział ten umożliwia wdrożenie zasady ochrony warstwowej, gdzie każda kolejna strefa charakteryzuje się wyższym poziomem zabezpieczeń.

Strefa ochrony zewnętrznej obwodowej

Strefa ochrony zewnętrznej obwodowej stanowi pierwszą linię obrony obiektu wojskowego i ma kluczowe znaczenie dla wczesnego wykrywania potencjalnych intruzów. Obejmuje ona obszar wokół granicy chronionego terenu, zazwyczaj wyznaczony przez ogrodzenie perymetryczne. W strefie tej stosuje się:

systemy ochrony obwodowej (bariery mikrofalowe, kable sensoryczne),
monitoring wizyjny z funkcją analizy obrazu,
oświetlenie ochronne,
patrole personelu ochrony.

Strefa ochrony zewnętrznej bezpośredniej

Strefa ta obejmuje obszar pomiędzy granicą obiektu a budynkami lub innymi obiektami o szczególnym znaczeniu. Jej zadaniem jest sygnalizowanie dojścia intruza do poszczególnych obiektów na terenie chronionym. W strefie tej stosuje się:

systemy detekcji ruchu,
zaawansowany monitoring wizyjny,
kontrolę dostępu do poszczególnych budynków,
wzmocnione patrole personelu ochrony.

Strefa ochrony wewnętrznej

Strefa ochrony wewnętrznej obejmuje wnętrza budynków, magazynów i pomieszczeń o szczególnym znaczeniu. Systemy ochrony wewnętrznej mają za zadanie sygnalizować obecność intruza wewnątrz chronionych pomieszczeń. W strefie tej stosuje się:

zaawansowane systemy kontroli dostępu,
systemy sygnalizacji włamania i napadu,
monitoring wizyjny wewnętrzny,
zabezpieczenia mechaniczne (drzwi, okna, sejfy).

Pomieszczenia specjalne i strefy niejawne

W obiektach wojskowych wydziela się pomieszczenia o szczególnym znaczeniu, takie jak kancelarie tajne, magazyny uzbrojenia czy pomieszczenia serwerowni. Pomieszczenia te wymagają najwyższego poziomu zabezpieczeń, często z podwójną autoryzacją dostępu oraz specjalnymi zabezpieczeniami okien i drzwi. Strefy te podlegają szczególnym rygorom bezpieczeństwa, a dostęp do nich jest ściśle kontrolowany i ograniczony do osób posiadających odpowiednie uprawnienia.

Personel bezpieczeństwa i ochrona fizyczna

Mimo postępującej automatyzacji i cyfryzacji systemów bezpieczeństwa, personel ochrony pozostaje kluczowym elementem systemu bezpieczeństwa obiektów wojskowych. To właśnie czynnik ludzki zapewnia elastyczność i zdolność adaptacji do zmieniających się zagrożeń.

Rodzaje formacji ochronnych w obiektach wojskowych

W skład sił ochronnych obiektów wojskowych wchodzą:

warty wojskowe,
warty Oddziałów Wart Cywilnych,
warty wystawiane przez Specjalistyczne Uzbrojone Formacje Ochronne,
służby dyżurne.

Około 70% kompleksów wojskowych w Polsce jest chronionych przez Specjalistyczne Uzbrojone Formacje Ochronne, a liczba ta prawdopodobnie będzie rosła. Jest to związane z wprowadzeniem elementów outsourcingu dla zapewnienia bezpieczeństwa obiektów wojskowych, zgodnie z zasadami rachunku ekonomicznego.

Wymagania i szkolenia dla personelu ochrony

Personel bezpieczeństwa to osoby przeszkolone, nadzorowane, a w razie konieczności posiadające odpowiednie uprawnienie do dostępu do informacji niejawnych. Wykonują oni czynności związane z fizyczną ochroną informacji niejawnych, kontrolą dostępu do pomieszczeń lub obszarów chronionych, nadzorem nad systemem dozoru wizyjnego oraz reagowaniem na alarmy.

Personel ochrony musi przejść specjalistyczne szkolenia obejmujące:

procedury kontroli dostępu,
obsługę systemów bezpieczeństwa,
procedury reagowania w sytuacjach kryzysowych,
zasady ochrony informacji niejawnych,
techniki interwencji i samoobrony.

Procedury operacyjne i protokoły bezpieczeństwa

Skuteczność ochrony fizycznej zależy nie tylko od zainstalowanych systemów i obecności personelu, ale również od właściwych procedur operacyjnych. Rozbudowane narzędzia raportujące zdarzenia pozwalają na odpowiednie dokumentowanie incydentów oraz informacji istotnych o zasobach i funkcjonowaniu poszczególnych systemów. Właściwe zarządzanie zgromadzoną wiedzą przekłada się na możliwość optymalnego zarządzania obiektami oraz porządkowanie obowiązujących procedur.

Bariery fizyczne i zabezpieczenia mechaniczne

Bariery fizyczne stanowią podstawowy element ochrony obiektów wojskowych, tworząc fizyczną przeszkodę dla potencjalnych intruzów. Bariery fizyczne to środki chroniące granice miejsca, w którym przetwarzane są informacje niejawne, w szczególności ogrodzenia, ściany, bramy, drzwi i okna.

Ogrodzenia perymetryczne i zabezpieczenia zewnętrzne

Ogrodzenia perymetryczne stanowią pierwszą linię obrony obiektu wojskowego. Nowoczesne ogrodzenia często integrują:

systemy detekcji prób sforsowania,
zabezpieczenia przeciwwspinaczkowe,
wzmocnienia przeciwprzejściowe,
integrację z systemami monitoringu wizyjnego.

Zabezpieczenia budynków i pomieszczeń

Budynki i pomieszczenia w obiektach wojskowych wymagają specjalnych zabezpieczeń mechanicznych, które utrudniają nieautoryzowany dostęp. Zabezpieczenia okien pomieszczeń wzmocnionych oraz pomieszczeń wydzielonych, w których są przetwarzane informacje niejawne, stanowią istotny element systemu bezpieczeństwa. Dodatkowo stosuje się:

wzmocnione drzwi z systemami kontroli dostępu,
specjalne zamki i rygle,
zabezpieczenia antywłamaniowe okien,
sejfy i szafy pancerne do przechowywania dokumentów niejawnych i broni.

Maszty teleskopowe – wszechstronne narzędzie ochrony

Współczesne obiekty wojskowe coraz częściej wykorzystują maszty teleskopowe jako element infrastruktury bezpieczeństwa. Maszty teleskopowe to mobilne lub stałe konstrukcje umożliwiające szybkie i elastyczne rozmieszczenie urządzeń monitorujących, oświetleniowych czy anten komunikacyjnych na dużych wysokościach. Ich zalety to:

Szybka instalacja i mobilność – maszty teleskopowe można łatwo przemieszczać i rozstawiać w miejscach wymagających czasowego lub dodatkowego zabezpieczenia, np. podczas ćwiczeń, wydarzeń specjalnych czy w sytuacjach kryzysowych.
Wszechstronność zastosowań – na masztach montuje się kamery CCTV, oświetlenie LED, czujniki ruchu, anteny radiowe i inne urządzenia wspierające ochronę.
Podniesienie efektywności nadzoru – wysokość masztu pozwala na objęcie monitoringiem rozległych terenów, wykrywanie zagrożeń z większej odległości oraz szybsze reagowanie na incydenty.
Współpraca z systemami alarmowymi – maszty mogą być zintegrowane z systemami detekcji i alarmowania, przekazując sygnały do centrów nadzoru.
Zasilanie awaryjne – wiele masztów teleskopowych wyposażonych jest w autonomiczne źródła zasilania (np. akumulatory, panele słoneczne), co zapewnia ich działanie nawet w przypadku awarii sieci energetycznej.

Maszty teleskopowe są nieocenione podczas zabezpieczania granic, ochrony poligonów, tymczasowych baz wojskowych czy podczas operacji poza stałymi garnizonami. Ich obecność znacząco podnosi poziom bezpieczeństwa i umożliwia szybkie dostosowanie systemu ochrony do dynamicznie zmieniających się warunków operacyjnych.

Elektroniczne systemy bezpieczeństwa

Współczesne systemy bezpieczeństwa obiektów wojskowych w dużej mierze opierają się na zaawansowanych rozwiązaniach elektronicznych, które umożliwiają automatyzację procesów kontroli dostępu, detekcji intruzów oraz monitoringu wizyjnego.

Systemy kontroli dostępu

Kontrola dostępu zabezpiecza budynki przed nieautoryzowanym dostępem do kluczowych stref i pomieszczeń, takich jak kancelaria tajna czy magazyn uzbrojenia. Nowoczesne systemy kontroli dostępu w obiektach wojskowych oferują:

identyfikację biometryczną,
karty dostępu z zaawansowanym szyfrowaniem,
możliwość podwójnej autoryzacji (karta + PIN, karta + autoryzacja operatora po weryfikacji obrazu CCTV),
funkcję anty-passback zapobiegającą podwójnemu użyciu tej samej karty na tym samym wejściu,
możliwość natychmiastowej blokady wszystkich przejść w przypadku zdarzeń nadzwyczajnych.

Systemy sygnalizacji włamania i napadu

Systemy sygnalizacji włamania i napadu stanowią kluczowy element ochrony elektronicznej obiektów wojskowych. Umożliwiają zabezpieczenie newralgicznych pomieszczeń detektorami ruchu, pełną wizualizację statusu detektorów i stref na stanowisku ochrony oraz zabezpieczenie dostępu do pomieszczeń specjalnych. Systemy te oferują:

zaawansowane detektory ruchu odporne na fałszywe alarmy,
czujniki otwarcia drzwi i okien,
czujniki zbicia szkła,
przyciski napadowe dla personelu,
integrację z systemami monitoringu wizyjnego.

Systemy monitoringu wizyjnego

System monitoringu wizyjnego wykorzystuje algorytmy analizy obrazu do rozpoznawania tablic rejestracyjnych, identyfikacji twarzy, wykrywania pozostawionych obiektów czy osób szwędających się na pasach ochrony obwodowej. Nowoczesne systemy monitoringu wizyjnego w obiektach wojskowych oferują:

kamery o wysokiej rozdzielczości,
kamery termowizyjne do obserwacji w warunkach ograniczonej widoczności,
zaawansowaną analizę obrazu,
automatyczne śledzenie obiektów,
integrację z systemami kontroli dostępu i sygnalizacji włamania.

Systemy ochrony obwodowej

Systemy ochrony obwodowej mają za zadanie wykrywanie prób nieautoryzowanego przekroczenia granicy chronionego obiektu. Opracowana jest integracja z systemem ochrony perymetrycznej, obejmującym czujniki, bariery i kable sensoryczne. Nowoczesne systemy ochrony obwodowej oferują:

bariery mikrofalowe,
kable sensoryczne,
systemy detekcji wibracji ogrodzenia,
integrację z systemami monitoringu wizyjnego.

Zintegrowane systemy zarządzania bezpieczeństwem

Nowoczesne podejście do bezpieczeństwa obiektów wojskowych opiera się na integracji różnych systemów bezpieczeństwa w ramach jednej platformy zarządzającej. Zintegrowany system zarządzania bezpieczeństwem i komunikacją gwarantuje modularną rozbudowę oraz otwarte interfejsy dla innych urządzeń działających na terenie obiektów wojskowych.

Platformy zarządzania bezpieczeństwem fizycznym

Platformy zarządzania bezpieczeństwem fizycznym umożliwiają integrację i zarządzanie różnymi systemami bezpieczeństwa z poziomu jednego interfejsu użytkownika. Monitorowanie i zarządzanie poszczególnymi systemami bezpieczeństwa, a także systemami wykrywania pożaru zainstalowanymi w budynkach wojskowych jest realizowane za pomocą oprogramowania zarządzania bezpieczeństwem fizycznym. Platformy te oferują:

integrację systemów kontroli dostępu, sygnalizacji włamania i napadu, monitoringu wizyjnego i ochrony obwodowej,
wizualizację statusu wszystkich systemów na planach obiektu,
automatyzację procedur reagowania na zdarzenia,
zaawansowane raportowanie i analizę zdarzeń.

Lokalne Centra Nadzoru i Garnizonowe Centra Monitorowania Alarmów

Koordynacja ochrony i komunikacji w Lokalnym Centrum Nadzoru lub Garnizonowym Centrum Monitorowania Alarmów sił ochrony czy służb dyżurnych jest realizowana z poziomu jednej platformy zarządzającej. Centra te stanowią serce systemu bezpieczeństwa obiektu wojskowego, umożliwiając:

całodobowy monitoring wszystkich systemów bezpieczeństwa,
koordynację działań personelu ochrony,
zarządzanie sytuacjami kryzysowymi,
archiwizację i analizę zdarzeń.

Zdalne zarządzanie rozproszonymi obiektami

Nowoczesne systemy bezpieczeństwa umożliwiają zdalne zarządzanie wieloma obiektami wojskowymi z jednego centrum operacyjnego. Zdalne zarządzanie obiektami umożliwia zarządzanie bezpieczeństwem rozproszonych obiektów jednostki wojskowej z jednego miejsca. Rozwiązanie to pozwala na:

otrzymywanie informacji alarmowych z różnych lokalizacji,
optymalizację procedur działań alarmowych,
efektywne wykorzystanie zasobów ochrony,
pełne bezpieczeństwo przesyłanych danych dzięki zastosowaniu zaawansowanych protokołów szyfrujących.

Ochrona informacji niejawnych

Ochrona informacji niejawnych stanowi jeden z kluczowych aspektów bezpieczeństwa obiektów wojskowych. Środki bezpieczeństwa fizycznego stosuje się we wszystkich pomieszczeniach i obszarach, w których są przetwarzane informacje niejawne.

Kancelarie tajne i pomieszczenia wydzielone

Kancelarie tajne i inne pomieszczenia wydzielone, w których przetwarzane są informacje niejawne, podlegają szczególnym rygorom bezpieczeństwa. Strefy ochronne to wyznaczone, zorganizowane i zabezpieczone obszary podlegające kontroli wejścia, wyjścia oraz kontroli przebywania. Pomieszczenia te wymagają:

specjalnych zabezpieczeń mechanicznych drzwi i okien,
zaawansowanych systemów kontroli dostępu,
systemów sygnalizacji włamania i napadu,
procedur bezpiecznego przechowywania dokumentów niejawnych.

Dobór środków bezpieczeństwa fizycznego

Dobór odpowiednich środków bezpieczeństwa fizycznego jest uzależniony od poziomu zagrożeń związanych z nieuprawnionym dostępem do informacji niejawnych lub ich utratą. Jednostki organizacyjne, w których przetwarzane są informacje niejawne, stosują środki bezpieczeństwa fizycznego odpowiednie do poziomu zagrożeń. Przy doborze środków bezpieczeństwa uwzględnia się:

klauzulę tajności przetwarzanych informacji,
ocenę zagrożeń,
lokalizację obiektu,
istniejącą infrastrukturę bezpieczeństwa.

Technologie przyszłości w ochronie obiektów wojskowych

Rozwój technologii otwiera nowe możliwości w zakresie ochrony obiektów wojskowych. Innowacyjne rozwiązania pozwalają na zwiększenie skuteczności systemów bezpieczeństwa przy jednoczesnej optymalizacji kosztów.

Sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe

Sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe znajdują coraz szersze zastosowanie w systemach bezpieczeństwa obiektów wojskowych. Technologie te umożliwiają:

zaawansowaną analizę obrazu z kamer monitoringu,
predykcję potencjalnych zagrożeń,
automatyczną detekcję anomalii w zachowaniu osób,
optymalizację pracy personelu ochrony.

Drony i robotyka w ochronie obiektów

Drony i roboty patrolowe stanowią uzupełnienie tradycyjnych metod ochrony obiektów wojskowych. Technologie te umożliwiają:

automatyczne patrolowanie rozległych terenów,
szybką reakcję na wykryte zagrożenia,
monitoring miejsc trudno dostępnych,
wsparcie personelu ochrony w sytuacjach wysokiego ryzyka.

Internet rzeczy w systemach bezpieczeństwa

Internet rzeczy umożliwia integrację różnych urządzeń i systemów w ramach jednej sieci, zwiększając efektywność systemów bezpieczeństwa. Technologia ta pozwala na:

integrację czujników i detektorów w ramach jednego systemu,
automatyzację procesów bezpieczeństwa,
zdalne zarządzanie urządzeniami,
zaawansowaną analitykę danych z różnych źródeł.

Wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa obiektów wojskowych

Mimo stosowania zaawansowanych systemów bezpieczeństwa, obiekty wojskowe wciąż muszą mierzyć się z różnorodnymi wyzwaniami i zagrożeniami.

Zagrożenia hybrydowe i cybernetyczne

Współczesne zagrożenia dla obiektów wojskowych często mają charakter hybrydowy, łącząc elementy fizycznego ataku z działaniami w cyberprzestrzeni. Zagrożenia te obejmują:

ataki na systemy sterowania i zarządzania bezpieczeństwem,
zakłócanie pracy systemów elektronicznych,
pozyskiwanie informacji o systemach bezpieczeństwa poprzez cyberataki,
wykorzystanie dronów do rozpoznania i ataków na obiekty wojskowe.

Optymalizacja kosztów a skuteczność ochrony

Jednym z kluczowych wyzwań w ochronie obiektów wojskowych jest znalezienie równowagi między skutecznością systemów bezpieczeństwa a kosztami ich wdrożenia i utrzymania. Dostarczane systemy wspomagają pracę funkcjonariuszy oraz podnoszą bezpieczeństwo osób przebywających na terenie obiektów, przy jednoczesnej optymalizacji kosztów zarządzania nimi. Wyzwanie to wymaga:

priorytetyzacji zagrożeń i odpowiedniego alokowania zasobów,
wykorzystania nowoczesnych technologii zwiększających efektywność ochrony,
integracji różnych systemów bezpieczeństwa,
regularnej oceny skuteczności stosowanych rozwiązań.

Szkolenie i utrzymanie wysokiej gotowości personelu

Skuteczność systemów bezpieczeństwa w dużej mierze zależy od kompetencji i gotowości personelu ochrony. Wyzwania w tym obszarze obejmują:

zapewnienie odpowiedniego poziomu wyszkolenia personelu,
utrzymanie wysokiej motywacji i czujności,
regularne ćwiczenia procedur reagowania na zagrożenia,
adaptację do nowych technologii i zagrożeń.

Studia przypadków i dobre praktyki

Analiza rzeczywistych przypadków naruszeń bezpieczeństwa oraz przykładów skutecznej ochrony obiektów wojskowych dostarcza cennych wniosków i dobrych praktyk.

Lekcje z incydentów bezpieczeństwa

Incydenty bezpieczeństwa, które miały miejsce w obiektach wojskowych na całym świecie, dostarczają cennych lekcji dla projektantów systemów bezpieczeństwa. Najważniejsze wnioski obejmują:

konieczność warstwowego podejścia do bezpieczeństwa,
znaczenie regularnych audytów i testów penetracyjnych,
wagę szkolenia personelu w zakresie rozpoznawania i reagowania na zagrożenia,
potrzebę ciągłej adaptacji systemów bezpieczeństwa do ewoluujących zagrożeń.

Rekomendacje dla efektywnej ochrony obiektów wojskowych

Na podstawie doświadczeń i najlepszych praktyk można sformułować szereg rekomendacji dla efektywnej ochrony obiektów wojskowych:

wdrożenie zintegrowanego podejścia do bezpieczeństwa, łączącego środki fizyczne, elektroniczne i proceduralne,
regularna ocena ryzyka i dostosowywanie środków bezpieczeństwa do zidentyfikowanych zagrożeń,
inwestycja w szkolenie i rozwój personelu ochrony,
wykorzystanie nowoczesnych technologii zwiększających skuteczność systemów bezpieczeństwa,
regularne testy i ćwiczenia procedur bezpieczeństwa.

Bezpieczeństwo fizyczne obiektów wojskowych – zintegrowane systemy, technologie i procedury ochrony

Bezpieczeństwo fizyczne obiektów wojskowych stanowi kompleksowe wyzwanie, wymagające zintegrowanego podejścia łączącego zaawansowane technologie, odpowiednie procedury oraz dobrze wyszkolony personel. System środków bezpieczeństwa fizycznego obejmuje stosowanie rozwiązań organizacyjnych, wyposażenia i urządzeń służących ochronie informacji niejawnych oraz elektronicznych systemów pomocniczych wspomagających ochronę.

Skuteczna ochrona obiektów wojskowych wymaga wielowarstwowego podejścia, obejmującego:

odpowiedni podział na strefy ochrony o różnym poziomie dostępu,
wdrożenie zaawansowanych systemów kontroli dostępu, sygnalizacji włamania i monitoringu wizyjnego,
zastosowanie fizycznych barier i zabezpieczeń mechanicznych,
zatrudnienie i szkolenie kompetentnego personelu ochrony,
opracowanie i wdrożenie skutecznych procedur bezpieczeństwa,
integrację różnych systemów bezpieczeństwa w ramach jednej platformy zarządzającej.

W obliczu ewoluujących zagrożeń, systemy bezpieczeństwa obiektów wojskowych muszą być regularnie oceniane i dostosowywane do nowych wyzwań. Inwestycja w nowoczesne technologie, takie jak sztuczna inteligencja, drony, maszty teleskopowe czy internet rzeczy, może znacząco zwiększyć skuteczność ochrony przy jednoczesnej optymalizacji kosztów.

Ostatecznie, bezpieczeństwo obiektów wojskowych to nie tylko kwestia technologii i procedur, ale przede wszystkim ludzi – dobrze wyszkolonego i zmotywowanego personelu, który stanowi kluczowy element każdego systemu bezpieczeństwa. To właśnie połączenie czynnika ludzkiego z zaawansowanymi technologiami i odpowiednimi procedurami tworzy skuteczną tarczę chroniącą obiekty wojskowe przed współczesnymi zagrożeniami.